Thoracic Outlet Syndroom (TOS) / Schoudergordelsyndroom / Neurovasculair Compressiesyndroom
Het thoracic outlet syndroom (TOS) is een verzamelnaam voor klachten die ontstaan wanneer een vaatzenuwbundel in de schouderregio bekneld raakt. Dit veroorzaakt problemen in de arm en hand, omdat zenuwen en bloedvaten niet goed kunnen functioneren.
De vaatzenuwbundel loopt van de nek en borstholte, langs de eerste rib, onder het sleutelbeen door naar de arm. Beknelling kan op verschillende plekken optreden, waardoor zowel doorbloeding als zenuwfunctie wordt verstoord.
Beschrijving van de aandoening
Afhankelijk van de plek van beknelling krijgt het syndroom verschillende namen:
- Scalenus syndroom: inklemming tussen de scalenusspieren
- Halsribsyndroom: inklemming door een extra halsrib
- Costoclaviculair syndroom: inklemming tussen sleutelbeen en eerste rib
- Hyperabductiesyndroom: inklemming onder de pectoralis minor bij heffen van de arm
Oorzaak en ontstaanswijze
TOS kan ontstaan door:
- Aangeboren lichaamsbouw of extra rib
- Langdurige of verkeerde lichaamshouding, bijvoorbeeld bij werk achter een bureau
- Overbelasting van de schoudergordel bij sport of dagelijkse activiteiten
Klachten en verschijnselen
Afhankelijk van welke structuur bekneld raakt (ader, slagader of zenuw) kunnen de volgende symptomen optreden:
- Vermoeid gevoel in arm en hand
- Koude, bleek of blauwige arm en hand
- Zwelling of gespannen gevoel
- Opgezwollen oppervlakkige aders
- Zwakkere polsslag
- Tintelingen, doof gevoel of krachtverlies
- Pijn bij activiteiten boven schouderhoogte
Diagnose
Er is nog geen standaardtest voor TOS. De diagnose wordt gebaseerd op:
- Klachten en lichamelijk onderzoek
- Specifieke fysiotherapeutische tests
- Soms röntgenfoto of beeldvorming om afwijkingen zoals een halsrib aan te tonen
Behandeling
Fysiotherapie
De behandeling is gericht op het verminderen van inklemming en verbeteren van functie:
- Dagelijkse oefeningen voor kracht, mobiliteit en houding
- Houdingsinstructies en tapetechnieken
- Dry needling, fricties, myofasciale release, gewrichtsmobilisaties, medical taping, cupping, massages en revalidatietraining
Overige behandelingen
Indien nodig:
- Aanvullende disciplines zoals oefentherapie, acupunctuur, personal training, massage, diëtetiek en mentale coaching
- In sommige gevallen kan operatie overwogen worden
Ondersteuning thuis
- Huiswerkoefeningen
- Medische fitness programma’s ter ondersteuning van herstel
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Hoe weet ik of ik TOS heb?
Klachten zoals vermoeidheid, tintelingen, pijn en zwelling van arm en hand kunnen wijzen op TOS.
2. Kan TOS vanzelf overgaan?
Bij milde klachten kan fysiotherapie verbetering geven, maar langdurige beknelling kan blijvende schade veroorzaken.
3. Welke sporten kan ik doen bij TOS?
Activiteiten boven schouderhoogte kunnen klachten verergeren; fysiotherapie helpt de schoudergordel te versterken en de houding te verbeteren.
4. Is een operatie altijd nodig?
Nee, de meeste patiënten verbeteren met conservatieve behandeling via fysiotherapie en oefeningen.
5. Hoe lang duurt herstel?
Herstel verschilt per persoon en ernst van de beknelling, meestal enkele weken tot maanden.
