De Ziekte van Scheuermann: Wat is het en hoe ga je ermee om?
Heb je of je kind een opvallende bolling in de bovenrug? Of merk je dat rechtop zitten lastig is? Dan is het goed mogelijk dat je te maken hebt met de ziekte van Scheuermann. Deze aandoening komt relatief vaak voor, vooral bij jongeren tussen de 11 en 16 jaar. In Nederland zijn naar schatting zo’n 8 op de 1000 mensen ermee gediagnosticeerd. Maar wat houdt deze groeistoornis precies in?
In dit artikel leggen we je in begrijpelijke taal uit wat de ziekte van Scheuermann is, wat de oorzaken zijn, hoe je het herkent en wat je eraan kunt doen. Laten we beginnen!
Wat is de ziekte van Scheuermann?
De ziekte van Scheuermann is een groeistoornis van de wervelkolom, en geen ‘ziekte’ in de klassieke zin van het woord. Tijdens de groei van een kind of puber groeien de wervels niet overal even snel. Hierdoor kunnen één of meerdere borstwervels aan de voorkant langzamer groeien dan aan de achterkant. Het gevolg? De wervels krijgen een wigvorm en de rug gaat boller staan – dit wordt ook wel een hyperkyfose genoemd.
Hyperkyfose en compensatie
Het lichaam probeert die bolling te compenseren. Daardoor zie je vaak een vergroting van de holle kromming in de onderrug en nek – dat noemen we hyperlordose. In sommige gevallen ontstaat er ook een scoliose: een zijwaartse kromming van de wervelkolom.
Wie krijgt de ziekte van Scheuermann?
De aandoening begint vaak tijdens de groeispurt, meestal tussen het 11e en 16e levensjaar. Jongens en meisjes worden ongeveer even vaak getroffen. Hoewel de afwijking al bij de geboorte aanwezig kan zijn, zijn de symptomen vaak pas tijdens de puberteit zichtbaar.
Bepaalde factoren kunnen het risico vergroten:
- Intensieve sport of fysieke belasting tijdens de groei
- Genetische aanleg (komt vaker voor in bepaalde families)
- Slechte houding of langdurig zitten
Wat zijn de symptomen van Scheuermann?
In het begin merk je vaak weinig. Naarmate de groeistoornis vordert, kunnen de klachten toenemen. Dit zijn de meest voorkomende symptomen:
Veelvoorkomende klachten:
- Opvallende bolling van de bovenrug
- Stijfheid in de rug, vooral na zitten of slapen
- Rugpijn, vooral na lang staan of sporten
- Vermoeidheid in de rugspieren
- Versterkte kromming in de nek of onderrug
- Schouders die naar voren hangen
- In sommige gevallen: zijwaartse kromming (scoliose)
Herken je deze klachten bij jezelf of je kind? Dan is het slim om dit te laten onderzoeken.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
In veel gevallen zijn het ouders die als eerste merken dat hun kind een boller wordende bovenrug heeft. Ook een schoolarts of gymdocent kan het signaleren.
Stap 1: Lichamelijk onderzoek
Een arts of fysiotherapeut kijkt naar de houding, beweging en rugstand. Vaak is het moeilijk om de rug volledig te strekken.
Stap 2: Röntgenfoto en meting
De definitieve diagnose wordt gesteld op basis van een röntgenfoto. Met de methode van Cobb worden de hoeken tussen de wervels gemeten. Pas als drie of meer wervels een afwijkende (wigvormige) stand hebben, spreken we van de ziekte van Scheuermann.
Wat is de oorzaak van Scheuermann?
De exacte oorzaak is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat het een groeistoornis van de wervellichamen betreft, waarschijnlijk door een genetisch defect. Hierdoor groeit het bot aan de voorkant van de wervels langzamer dan aan de achterkant.
Ook mechanische belasting speelt mogelijk een rol. Jongeren die sporten beoefenen waarbij veel druk op de rug komt te staan (zoals turnen, roeien, judo of gewichtheffen), lopen mogelijk meer risico.
Behandeling van de ziekte van Scheuermann
Hoewel de stand van de wervels niet hersteld kan worden na de groei, kun je wél veel doen om klachten te verminderen en verslechtering te voorkomen. Hoe eerder de behandeling start, hoe beter het resultaat.
1. Fysiotherapie
Bij milde vormen is fysiotherapie de eerste stap. Doel is het versterken van de rug- en buikspieren en verbeteren van de houding. Bij PhysiqCare stellen we een persoonlijk oefenprogramma op, gericht op:
- Het verbeteren van de flexibiliteit
- Het versterken van de houdingsspieren
- Het aanleren van een correcte zithouding
- Het verminderen van pijn en stijfheid
2. Houdingsadviezen en bewustwording
We leren jongeren hoe ze hun rug bewust kunnen gebruiken – thuis, op school en tijdens het sporten. Een rechte zithouding, juiste werkplek en regelmatig bewegen zijn hierbij essentieel.
3. Brace of korset (indien nodig)
Als de rug erg snel krom groeit en het kind nog in de groei is, kan een brace of korset worden voorgeschreven. Dit moet dan het grootste deel van de dag gedragen worden en helpt de kromming af te remmen.
4. Medicatie en pijnbestrijding
Bij pijn kunnen pijnstillers zoals paracetamol of ontstekingsremmers tijdelijk verlichting bieden. Dit is echter geen oplossing op de lange termijn.
5. Operatie (bij ernstige vormen)
Bij zeer ernstige afwijkingen of als de kromming tot functionele beperkingen leidt, kan een operatie overwogen worden. Hierbij wordt de wervelkolom gecorrigeerd en vastgezet. Dit gebeurt alleen in uitzonderlijke gevallen.
Leven met de ziekte van Scheuermann
Na de groeifase verandert de wervelkolom niet meer van vorm. Als er dan nog klachten zijn, richten we ons op het verminderen van pijn en het verbeteren van de functionele belastbaarheid. Veel mensen met Scheuermann kunnen, met de juiste begeleiding,een actief en pijnvrij leven leiden.
Conclusie
De ziekte van Scheuermann is een relatief veelvoorkomende groeistoornis van de wervelkolom, vooral zichtbaar tijdens de puberteit. Een versterkte bolling van de bovenrug, rugpijn en stijfheid zijn typische klachten. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter de behandeling aanslaat.
Bij PhysiqCare kijken we verder dan alleen de rug. Met een persoonlijke en multidisciplinaire aanpak helpen we jongeren (en ouders!) om klachten onder controle te krijgen, houding te verbeteren en met vertrouwen te blijven bewegen.
Veelgestelde vragen over de ziekte van Scheuermann
1. Kan de ziekte van Scheuermann vanzelf overgaan?
Nee, de afwijking in de wervels blijft bestaan. Wel kunnen de klachten verdwijnen of goed beheersbaar blijven met de juiste behandeling.
2. Moet je altijd een brace dragen bij Scheuermann?
Nee, alleen bij snelle progressie van de kromming en als de jongere nog in de groei is. In milde gevallen is fysiotherapie voldoende.
3. Mag ik sporten met Scheuermann?
In de meeste gevallen wel! Het is belangrijk dat sporten op een verantwoorde manier gebeurt. Fysiotherapie kan hierbij helpen.
4. Is de aandoening erfelijk?
Er is geen hard bewijs, maar de ziekte komt vaker voor binnen bepaalde families. Er lijkt dus een genetische component mee te spelen.
5. Kan ik als volwassene nog behandeld worden voor Scheuermann?
Ja. Hoewel de kromming dan niet meer te corrigeren is, kunnen pijn en bewegingsproblemen nog prima behandeld worden met fysiotherapie en houdingsadviezen.
