Naviculare fractuur (Scaphoid fractuur / breuk van het scheepsbotje)
De scaphoid fractuur, ook wel breuk van het scheepsbotje genoemd, is de meest voorkomende fractuur van het polsgewricht. Het betreft het handwortelbeentje aan de duimzijde van de pols.
Beschrijving van de aandoening
De hand en onderarm worden in de pols verbonden door handwortelbeentjes, kleine botjes die zorgen voor soepele polsbewegingen. Eén van de belangrijkste botjes aan de duimzijde is het os scaphoid (ook bekend als os naviculare).
Het scaphoid is goed voelbaar in het kuiltje dat ontstaat tussen twee duimpezen bij het naar buiten bewegen van de duim. Dit kuiltje wordt de anatomische snuifdoos genoemd.
Bij een scaphoid fractuur is dit botje gebroken. Genezing verloopt vaak traag en er bestaat een risico op avasculaire necrose, waarbij het bot afsterft door verminderde doorbloeding.
Oorzaak en ontstaanswijze
De breuk ontstaat meestal door een val op een uitgestrekte hand met een overstrekte pols. Dit komt vaak voor bij:
- Skaten, skeeleren, snowboarden
- Skateboarden
- Contactsporten
Klachten en verschijnselen
Symptomen van een scaphoid fractuur zijn onder andere:
- Pijn in de anatomische snuifdoos aan de duimzijde van de hand/pols
- Zwelling van de pols
- Pijn bij bewegingen van de duim
- Asdrukpijn: pijn bij druk vanuit de duim richting pols
- Beperkte polsbeweging
Diagnose
Een scaphoid fractuur is niet altijd direct zichtbaar op röntgenfoto’s, waardoor de breuk soms over het hoofd wordt gezien. Het is belangrijk de breuk snel te herkennen om langdurige complicaties te voorkomen. Mogelijke aanvullende onderzoeken zijn:
- CT-scan: toont kleine of moeilijk zichtbare fracturen
- MRI: helpt bij het beoordelen van doorbloeding en weefselstatus
- Röntgenfoto’s: vaak eerste onderzoek, soms herhaald na 1-2 weken
Behandeling
Bij een sterke verdenking of bevestiging van een fractuur:
- Onderarmgips wordt meestal toegepast om het bot te immobiliseren
- In sommige gevallen is een operatie nodig om het bot vast te zetten of te repositioneren
Belangrijk: een scaphoid fractuur geneest traag door de relatief slechte doorbloeding van dit bot. Vroege en juiste behandeling voorkomt langdurige pijn en functieverlies.
Fysiotherapie bij PhysiqCare Buytenwegh/Leyens Zoetermeer
Na een fractuur of operatie kan fysiotherapie helpen bij herstel van kracht, mobiliteit en functie:
- Persoonlijke fysio intake en behandelplan
- Toepassing van bewezen behandelmethodes zoals: dry needling, fricties, myofasciale release, manipulaties, medical taping, cupping, massages, revalidatietraining
- Mogelijke combinatie met andere disciplines: acupunctuur, personal training, massage, mentale coaching, yoga
- Huiswerkoefeningen voor thuis
- Medische fitness op maat om herstel te stimuleren
Fysiotherapie richt zich op:
- Verbeteren van pols- en handmobiliteit
- Herstellen van kracht en coördinatie
- Voorkomen van complicaties en nieuwe blessures
- Optimaliseren van dagelijkse hand- en polsfuncties
Veelgestelde vragen (FAQ)
- Hoe lang duurt het voordat een scaphoid fractuur geneest?
Genezing duurt meestal 6 tot 12 weken bij conservatieve behandeling. Bij operatie kan dit langer zijn afhankelijk van het letsel en herstel. - Wat is avasculaire necrose van het scaphoid?
Dit is een complicatie waarbij het bot afsterft door een verminderde bloedtoevoer, wat langdurige pijn en functieverlies kan veroorzaken. - Kan ik na een scaphoid fractuur weer volledig sporten?
Ja, met een geleidelijke revalidatie en fysiotherapie kan volledige terugkeer naar sport mogelijk zijn, meestal 4 tot 6 maanden na het letsel. - Hoe kan fysiotherapie helpen bij een scaphoid fractuur?
Fysiotherapie verbetert mobiliteit, kracht en functie van de pols en hand. Ook helpt het bij pijnvermindering en preventie van toekomstige blessures. - Wat moet ik doen als ik een val heb gehad op mijn pols?
- Vermijd beweging die pijn geeft
- Koel het gewricht indien nodig
- Raadpleeg zo snel mogelijk een arts voor onderzoek en beeldvorming
